Sayıştay’ın Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nde (TDİ) yaptığı tespite bakarak; Giresun, Rize ve Hopa limanlarını işleten şirketler, dirimsel payını yemek için kurduğu taşeron şirketler üzerinden TDİ’yi 90 milyon 383 bin teklik zarara uğrattı. Sayıştay’ın bu tespitini nâkil CHP İzmir Saylav Atilla Sertel, “2015 yılından bu yana devam eden bu yöntemle TDİ’ye gitmesi gereken 90 milyondan çok servet bağırsak edilmiş” dedi.

Sayıştay’ın TDİ’de 2021 yılında yaptığı denetime ilgilendiren raporda; Giresun, Rize ve Hopa limanlarını işleten şirketlerin TDİ’yi 90 milyon 383 bin teklik zarara uğrattığı ortaya imdi.

CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel, konuya ait bugün yaptığı açıklamada, “Karadeniz’deki bu limanları devralan şirketlerin, TDİ’ye ödeyecekleri dirimlik payını yemek amacıyla gene tıpkı isimler üstüne taşeron şirket kurduğu bu, şekilde kurumu Giresun Limanı’nda 1 milyon 107 bin dolar (20 milyon 745 bin TL), Hopa Limanı’nda 1 milyon 642 bin dolar (30 milyon 771 bin TL), Rize Limanı’nda 2 milyon 74 bin dolar (38 milyon 866 bin TL) olmak amacıyla 4 milyon 823 bin dolar, bugünkü kurla 90 milyon 383 bin TL zarara uğrattığı ortaya imdi. Sayıştay sav konusu olan paraların faiziyle gelişigüzel mankafa alınmasını isterken TDİ vasıtasıyla bu limanların yönetimlerine atanan isimlerin ise görevini yapmadığına bel etti” diye konuştu.

“HİÇBİRİ DENİZCİ DEĞİL”

Sözleşmeye göre özelleştirilen limanlardan elde edilen gelirlerin muayyen benzeri kısmının TDİ’ye aktarılması gerektiğini hatırlatan Sertel, limanları devralan şirketlerin bu paraları ödememek üzere taşeron şeriklik kurduğunu ve yüksek düzgün faturaları bu şirketler üzerinden kestiğini söyledi. Sertel, sözlerine şöyle bitmeme etti:

“Sayıştay raporlarına yansıyan tespitlere bakarak; işletici şirketler tarafından elde edilen birincil hareketlilik gelirleri ile icar gelirlerinin yüzde 25’inin, neşelilik dışı gelirlerin ise yüzde 2’sinin TDİ’ye aktarılması gerekiyor. Giresun, Rize, Hopa ve Sinop limanlarını işleten şirketler, bu sağlık payını yemek üzere taşeron müşareket kurmuşlar. Zımnında liman hizmetleri karşılığında alınan bedeller temel şirkete değil taşeron şirkete faturalandırılmış. Ana şirketin gelirleri ise oldukça düşük gösterilmiş. 2015 yılından bu yana bitmeme fail bu yöntemle TDİ’ye gitmesi gereken 90 milyondan çok servet çöz edilmiş. TDİ’yi temsilen limanların yönetimine atanan esame ise bu vurgunu seyretmekle yetinmiş. AKP iktidarı marifetiyle atanan ve hayatlarında denizcilikle hiçbir ilgileri sıfır bu umumi heyet üyelerini görevlerini yapmaya nida ediyorum.”

“YÖNTEMSIZLIK VAR”

Raporda, Giresunport Liman İşletmeciliği ZIYAN ETMEK tarafından işletilen ve yönetiminde TDİ’yi temsilen Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda Genel Müdür Yardımcısı Vekili olarak görev eden Mualla Mercan Balığı Aydın’ın bulunduğu Giresun Limanı ile ilgilendiren şu bilgilere meydan verildi:

“2019 yılında liman hizmetlerini tay tay arabası söz konusu taşeron iştirak yoluyla gemi ve sefine mümessillerine bütün 11 milyon 878 bin 306 TL fatura kesildiği, fakat ana işletici durumdaki bu şirket tarafından taşeron şirkete kesilen faturanın 1 milyon 763 bin 863 TL olduğu, işletici şirket vasıtasıyla bu cirim üzerinden TDİ payının hesaplandığı, zımnında yolsuz yöntemsiz namına döviz bazında mecmu 445 bin 897 MEMLUK doları tutarındaki TDİ payının noksan hesaplandığının ortaya çıktığı belirtilmiştir. Giresun Limanı’ndaki 2020 yılı TDİ payları ile ilişkin yerine hazırlanan 8 Mart 2022 tarihli raporda bile esasen tıpkı icraat sonucu yolsuz yöntemsiz yerine hep 661 bin 611 KÖLE doları tutarındaki TDİ payının muallel gerçekleşme ettirildiği tespitinde bulunulmuştur. İşletici şirketin bu konuda dahi itirazda bulunması ve yapılan işlemlerin sözleşmeye ve hukuka makul olduğunu bildirme etmesi üstüne TDİ yoluyla bahis konusu ortaklık aleyhine tahkim davası açılmıştır. Sevgili devam etmektedir.”

“RİZE KABUL ETTİ, PARAYI GERİ ÖDEDİ”

Park Yeri Denizcilik marifetiyle işletilen Hopa Limanı’nda bile bire bir yöntemle milyonlarca teklik kötülük oluşturulduğu belirtilen Sayıştay raporunda, yönetiminde eski AKP İzmir Milletvekili Necip Kalkan’ın dahi bulunduğu Hopa Limanı’yla ilgili şunlar açıklandı:

“2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ilişik olarak, liman hizmetlerini tay tay arabası söz konusu taşeron şirketler marifetiyle gemi ve gemi mümessillerine liman hizmetleri tarifesi üzerinden hizmet verilirken anne liman işleticisi şirketin ise bu şirketlere elan bağan bedeller üzerinden fatura kestiği, zımnında liman gelirlerinin makro ayrımsız kısmının esas şirketin finansal bilançolarına yansıtılmadığı, bu şekilde TDİ paylarının eksik hesaplanmasına yol açıldığı, söz konusu dönemlere ait kendisine döviz bazında hep 1 milyon 400 bin 317 BENDE doları tutarında TDİ alacağının doğduğu belirtilmiştir. Hopa Limanı ile ilişik 2020 yılı raporunda ise gene tıpkısı taşeron firmalardan biri vasıtasıyla planlı işler sonucu mecmu 242 bin 196 MEMLUK doları tutarında TDİ payının natamam hesaplandığı tespiti yapılmıştır.”

Raporda, TDİ yetkilileri marifetiyle Hopa Limanı işleticisi Otopark Denizcilik ile yapılan görüşmeler sonucu, 2015-2019 yıllarında TDİ’ye kem ödenen payların toplanmış 696 bin 683 dolar kendisine kesinleştirildiği ve bu paranın TDİ’ye sonraları ödendiği belirtildi.

“YÖNETİMİNDE NAZIR YARDIMCISI VAR”

Yönetiminde TDİ’yi temsilen AKP’li Bağcılar Belediyesi 1. Başkanvekili Ekip Umumi Heyet üyesi Sibel Betül Birer’in bulunduğu Riport Rize Limanı’nda da benzeri uygulamanın yapıldığı tabir edilen raporda, Rize Limanı’yla ilişik şu bilgilere saha verildi:

“Rize Limanı’nda de bire bir uygulamanın bahis konusu olduğu, asıl işletici şirketin tıpkısı taşeron şirketle hizmet sözleşmesi imzaladığı, temas iki şirketin dümen kurullarında temsile izinli bir gönül ve hissedarlardan isimlerin bulunduğu, nedeniyle şirketlerin birbirleriyle angajmanlı olduklarının değerlendirildiği, liman sınırları içerisinde yapılan yükleme/boşaltma hizmetlerine ilişik faturaların edimsel Rize Liman tarifesi ile karşılaştırılmasında esas işletici iştirak eliyle dolar/titrem bazındaki tarifenin çok altında mütezayit tutarlar üzerinden taşeron şirkete fatura kesildiği, zımnında liman gelirlerinin kocaman bir kısmının asıl işletici şirketin mali bilançolarına yansıtılmadığı, bu yöntemle TDİ paylarının fire hesaplanmasına sefer açıldığı hususlarına raporlarda vadi verilmiştir. söz konusu raporlarda; 2015-2016-2017-2018 ve 2019 yıllarına ilişkin namına toplam 1milyon 878 bin 497 KÖLE doları, 2020 yılına ilgilendiren olarak 195 bin 892 ÇAKER doları tutarında kalık TDİ payı hesaplandığı tespiti yapılmıştır.”

YÖNETİMDEKİ İSİMLERE ELEŞTİRİ

Raporda, Hopa Limanı işleticisi şirketin muallel TDİ paylarını faiziyle birlikte ödediği, ancak Giresun ve Rize limanları işleticisi şirketlerin yapılan girişimlere karşın bu kapsamda ortaya sâdır borçlarını ödemedikleri vurgulanırken “İşletici şirketlerin idare kurullarında, antlaşma sözleşmeleri gereği TDİ’yi temsilen birer umumi heyet üyesi bulunmaktadır. Dolayısıyla işletici şirketlerin hile kurullarında alınan kararların ahit sözleşmelerine akla yatkın olup olmadığı, bu kararların TDİ aleyhine sonuçlara defa açıp açmayacağı hususunun TDİ temsilcisi üyeler vasıtasıyla de gözetilmesi önem sunu etmektedir” denildi.