Karabük’ün Safranbolu ilçesindeki “Yemeniciler Arastası”nda mütezayit bir tane çelgi ustası Erhan Başkaya, 42 yıldır sürdürdüğü mesleğini keyiflendirmek amacıyla direniyor.
Esnafın ürettiği detone pabuçların “antika olsun” diye niteleyerek dama atılmasıyla “pabucu dama atıldı” deyiminin ortaya çıktığı söylenti edilen Yemeniciler Arastası’nda, 361 yıl evvel kurulan 48 dükkandan yalnız biri ayakta kaldı.
Osmanlı döneminde ordunun başmak ihtiyacını karşılayan tarihi çarşıda 1980’üstelik şakirt olarak işe başlayan 55 yaşındaki Erhan Başkaya, unutulmaya beniz tutan mesleğini tek başına sürdürüyor.
Tarih süresince Türklerle alay malay Asya ve Avrupa’ya yayılan, terleme ve belirti yapmayan yemenilerin üzerinde, altında ve astarında ten kullanan Başkaya, dikişlerini da elde yegâne yegâne işliyor.
“Halas Savaşı’nda orduya ayakkabılar buradan gitmiş”
Erhan Başkaya, AA muhabirine, 1978-1979’üstelik büyüklerinin tavsiyesiyle çelgi işine başladığını belirterek, bugün Türkiye’da sınırlanmış, Safranbolu’dahi ise bir tane çelgi ustası olduğunu söyledi.
Tarihi tıpkısı çarşıda 42 yıldır çalıştığını, buradaki 48 çelgi dükkanından hoppadak kendisininkinin ayakta kaldığını anlatan Başkaya, “İşimi severek yapıyorum. çıktı dahi gücüm yettiği büyüklüğünde bitmeme ettireceğim. Tarihi çarşıdaki 48 dükkandan 47’si tafsilatlı yıllar çelgi işi yapmış. Ortada tıpkı loncası var. Kurtuluş Savaşı’nda orduya ayakkabılar buradan gitmiş.” diye niteleyerek konuştu.
“Pabucu dama atıldı” deyimine değinen Başkaya, şunları kaydetti:
“Ben ayrımsız yemeni yapınca dirayetli olamıyorum. Bilcümle ustalar toplanıyor, yaptığın yemeni beğenilirse sen yordamlı oluyorsun. Beğenilmezse ve falsolu yapıt çıkarsa evvel uyarılıyorsun, üçüncü uyarıdan bilahare yaptığın pabucu dama atıyorlar. ‘Pabucu dama atıldı’ deyimi Safranbolu’dan çıkmıştır. Dışlanıyorsun, loncaya yani kahveye da giremiyorsun. İşini düzeltip yeniden girebiliyorsun.”
“Bu mesleği öldürmeyeceğiz”
Başkaya, yaptığı yemenilerin özelliklerinden bahsederek, “Yemeninin tabanı camız derisi, üstü kocabaş efsanevi ve astarı inat derisi. Dikişleri elde yapılıyor. Suyu imtisas özelliği nedeniyle katiyen koku ve terleme yapmaz. Kışın sıcak, yazın serin hacim. Hastalıklardan korur.” ifadelerini kullandı.
Mesleğini geleceğe söylemek istediğini dile getiren Başkaya, “Bu mesleği öldürmeyeceğiz. Kardeşim var, yeğenim var, bu yaz başlayacaklar. Kuşaktan kuşağa devam ettireceğiz, bitirmeyeceğiz bu işi.” dedi.
