hat Bankası güruh özetinde parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyecek araçların kararlılıkla kullanılmaya devam edileceği ve fonlama kanalları başta almak üzere cümle siyaset çevirgeç setinin liralaşma hedefleriyle ahenkli hale getirileceği kaydedildi.

Türkiye Cumhuriyet Hat Bankası (TCMB), Ara kocaoğlan Para Politikası Müesses (PPK) derinti özetini yayımladı. Özette şişkinlik gelişmeleriyle ait, “Mütemmim fiyatları kasım ayında yüzdelik 2,88 oranında yükselmiş, yıllık şişkinlik 1,12 benek düşüşle yüzde 84,39 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyondaki düşüşte erke ve esas dünyalık gruplarının etkisi belirleyici olurken, mahiye bazda gıda grubu fiyat gelişmeleri öne çıkmıştır. Ana mülk grubunda almanak para şişkinliği parçalanmamış alt gruplarda gerilerken, enerji grubunda fiyatlar itidalli seyretmiş ve ekip yıllık enflasyonu baz etkisiyle düşüş kaydetmiştir. Besin grubunda genele yayılan bedel artışları izlenirken, ekip yıllık enflasyonundaki artışta canlı kâr ve sebze kaleminin beraberinde süt ve benzin ürünleri fiyatlarındaki yükselişin etkisi celi olmuştur. Üretici fiyatları mahiye çoğalma oranı elektrik, gaz imalatının beraberinde musaffa yer yağı ürünleri ile asıl maden uran fiyatlarındaki düşüşler öncülüğünde makro ölçüde yavaşlamış, bu doğrultuda yetiştirici almanak enflasyonu gerilemiştir.

Besin ve alkolsüz meşrubat grubu yıllık enflasyonu 3,50 nokta terfian yüzdelik 102,55 seviyesine ulaşmıştır. Değer artışlarının takım geneline yayıldığı izlenirken, yıllık para şişkinliği işlenmemiş gıdada 5 puan yükselişle yüzde 97,24, işlenmiş gıdada ise 2,03 nokta artışla yüzde 107,35 olarak gerçekleşmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, işlenmemiş gıda grubunda gailesiz sonuç ve sebze fiyatlarındaki yükselişin kasım ayında hızlandığına işaret ederken, bu gelişmede tarla-limon bahçesi geçişindeki düzensizlikler ile meyvelerde endekse kullanılmamış giren ürünlerin etkisi öne çıkmıştır. İşlenmemiş azık madun grubu fiyatındaki artışta taze meyve ve sebzeye eklenmiş adına ilkin benzen fiyatları görünmek üzere pirinç, kumpir ve bakliyat denk gelişmelerinin etkisi hissedilmiştir. İşlenmiş azık fiyatlarında görülen artışta çiğ benzen fiyatlarının yansımalarının izlendiği peynir ve değişik benzen ürünleri başta kalkışmak üzere, atlatmak-tahıllar, acımasız-sıvı yağlar, alkolsüz içecekler ile konserve sebze ürünlerinin etkisi belirleyici olmuştur.

Enerji fiyatları teşrinisani ayında yüzde 1,28 ile serencam aylara kıyasla orta seyretmiş, grup yıllık enflasyonu baz etkisiyle 10,06 puanlık düşüşle yüzdelik 118,00 seviyesine gerilemiştir. Son Teşrin ayı karşılık artışında akaryakıt fiyatlarında gözlenen yüzde 1,19’luk yükselişin etkisi hissedilmiştir. Bu dönemde kanalizasyon suyu fiyatları yüzdelik 3,33 oranında artmış, uluslararası propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri peşi sıra gayda gaz fiyatlarında yüzde 2,73 oranında yükseliş gerçekleşmiştir. Öncü göstergeler idmansız yer yağı fiyatlarındaki gerilemeye istinaden, fasıla ayında akaryakıt fiyatları öncülüğünde erke fiyatlarında düşüşe belen etmektedir.

Hizmet fiyatları kasım ayında yüzdelik 2,18 oranında yükselmiş, kol yıllık enflasyonu 0,48 puan artışla yüzde 60,72 olmuştur. Bu dönemde almanak enflasyon kira ve tanıtma hizmetlerinde yükselirken, diğer zir gruplarda kriz kaydetmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, icar aylık artışında tıpkı önceki kamer gözlenen yavaşlama teşrinisani ayında da bitmeme etmiştir. Danışma madun grubunda fiyatların yüzdelik 2,96 oranında yükselmesinde telefon görüşmesi ve genel ağ ücretleri belirleyici olurken, bu grupta almanak pahalılık yüzde 29,17’ye yükselmiştir. Diğer hizmetler madun grubunda fiyatlar aylık bazda yüzdelik 1,41 oranında artım kaydetmiş, bakım-onarım, cümbüş-spor hizmetleri, sülale içi hizmetler ve sigorta hizmetleri öne sâdır kalemler olmuştur. Lokanta-otel grubunda fiyatlar kemirmek hizmetlerinin sürüklemesiyle yüzde 3,18 oranında yükselmiş, yıllık şişkinlik ise baz etkisiyle yüzdelik 80,30 seviyesine gerilemiştir. Fiyatların görece yatay seyrettiği eriştirme hizmetlerinde yıllık enflasyon 1,54 benek düşüş kaydetmiştir.

Asıl mal grubunda yıllık pahalılık 3,54 benek düşüşle yüzdelik 76,11 kendisine gerçekleşmiştir. Bu dönemde parafin pırtı, mobilya ve araba fiyatlarındaki gelişmelerin sürüklediği dayanıklı para zir grubunda fiyatlar yüzdelik 2,46 oranında artmış, fakat almanak şişkinlik temel etkisiyle 2,97 nokta azalarak yüzde 89,50 yerine gerçekleşmiştir. Dayanabilen istihlak malları sektöründe müstahsil ve mütemmim fiyatlarının seyrine dair yapılan araştırmalar, müstahsil bedel gelişmelerinin gelişmemiş müddet zarfında mütemmim fiyatlarına yansıtılması sonucunda, bu grupta üretici ile tüketici yıllık enflasyonlarının eş seviyelerde olduğuna bel etmektedir. Diğer asıl mallarda, zatî bakım ürünleri ve sülale ile ilgilendiren saflık malzemelerinin öne çıkmaya devam etmesiyle mahiye bazda yüzdelik 2,17 oranında çoğalma gözlenirken, almanak pahalılık 3,74 nokta azalışla yüzdelik 81,64 namına gerçekleşmiştir. Kasım ayında fiyatlar çul ve başmak ast grubunda sezonluk eğiliminin tersine maaş bazda yüzde 1,54 oranında gerilemiş, yıllık şişkinlik 4,41 fakül düşüşle yüzde 36,22 olmuştur.

Açıklık ayı etraf katılımcıları anketi sonuçlarına göre enflasyon beklentileri gerilemiştir. Akan yıl sonu para şişkinliği beklentisi 1,26 puanlık azalışla yüzde 66,80’e belen etmektedir. On iki ay sonrasına ilgili şişkinlik beklentisi 2,55 fakül bayağı yönlü güncellemeyle yüzde 34,92, ati yirmi dört ayak tabanı ilişkin enflasyon beklentisi 0,20 nokta düşüşle yüzde 20,56, ilkokul sene sonrasına ilgili ümit ise 0,38 fakül gerilemeyle yüzdelik 9,11 olmuştur” denildi.

Enflasyonu etkileyen unsurlar ve riskler

Özet metinde enflasyonu etkileyen unsurlara ilgili, “Açıklayan öncü veriler sürmekte olan jeopolitik risklerin ve faiz artışlarının dahi etkisi ile ümranlı ülke ekonomilerinde resesyona dair endişelerin devam ettiğine işaret etmektedir.

Türkiye’nin geliştirdiği mühim nitelikte hal araçları sebebiyle temel gıda başta tutmak amacıyla bazı sektörlerdeki bildirme kısıtlarının olumsuz etkileri azaltılmış olsa dahi arsıulusal ölçekte üretici ve mütemmim enflasyonu erdemli seviyelerini sürdürmektedir. Yüksek toptan enflasyonun, şişkinlik beklentileri ve uluslararası mali piyasalar üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir.

Ülkeler ortada farklılaşan soylu erki görünüme sınırlanmış kendisine gelişmiş mutluluk biçim bankalarının para politikası etap ve iletişimlerinde inhilal artarak bitmeme etmektedir. Mali piyasalarda artan belirsizliklere müteveccih format bankaları yoluyla geliştirilen bakir destekleyici uygulama ve araçlarla hal tezyit gayretlerinin sürdüğü gözlenmektedir. Ayrıca finansal piyasalar, artan sükûnet risklerine alın faiz artışı fail eşkâl bankalarının repo tasarruf döngülerini geçenlerde sonlandıracağını beklentilerine yansıtmaya başlamıştır.

Gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarında, küresel riziko iştahındaki iyileşmeye koşut olarak meyan ayında hem borçlanma hem de hareket piyasalarına girişler devam etmiştir. Mavera yandan ümranlı ülkelerin tafsilatlı vadeli arbitraj faizlerindeki oynaklık ve global finansal koşulların seyri gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarına ilişik riskleri etkili tutmaktadır.

Liralaşma Stratejisi kapsamında atılmış siyasa adımlarının da etkisiyle Türkiye’nin Türk lirası cinsi çap tahvili getirileri bu dönemde özellikle ince vadede atılmak amacıyla eş ekonomilere göre daha müspet benzeri başarım sergilemiştir.

Enflasyonda gözlenen yükselişte; jeopolitik gelişmelerin kat açtığı enerji maliyeti artışlarının tehirli ve dolaylı etkileri, ekonomik temellerden ırak fiyatlama oluşumlarının etkileri, küresel enerji, besin ve tarımsal mal fiyatlarındaki artışların oluşturduğu diri aksi yeryüzü şokları etkin olmuştur.

Arsıulusal emtia fiyatlarında son teşrin ayında düşüş gözlenmiştir. Madun gruplar bazında sınai metal fiyatları artış kaydederek gayrı alt gruplardan ayrışmıştır. Uluslararası idmansız petrol fiyatları teşrinisani ayında benzeri miktar gerilemiş, bahis konusu düşüş çatlak ayında belirginlik kazanmıştır. doğal gaz fiyatlarındaki geri çekilme kasım ayında birlikte bitmeme etmiştir. Arsıulusal taşımacılık maliyetleri düşüş eğilimini son teşrin ayında de korumuştur. Ayrıca, akıbet aylarda döviz kurları ölçülü bir reviş izlemiştir. Bu gelişmelerle üretici fiyatlarında aylık artma oranı faaliyet, gaz imalatının birlikte rafine yer yağı ürünleri ile anne eroin sanayi fiyatlarındaki düşüşler öncülüğünde koskocaman ölçüde yavaşlamış ve üretici yıllık enflasyonu kriz kaydetmiştir. Yıllık enflasyon anne sanayi grupları bazında incelendiğinde, enerjide elan bariz kalkışmak amacıyla, kamu zir gruplarda azalış göstermiştir. Sektörel olarak incelendiğinde ise faaliyet, gaz imalatı, rafine edilmiş yer yağı ürünleri ve esas eroin endüstri fiyatlarında düşüş gözlenirken, özge madencilik ve taş ocakçılığı, deri, kağıt ve inşaat ile angajmanlı olan madenî sıfır mineral ürünleri karşılık artışları ile öne çıkmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış üretici fiyatları asıl meyil göstergeleri maliyet baskılarındaki zayıflama eğiliminin bitmeme ettiğine bel etmiştir.

2022’nin geçmiş üç çeyreğinde aktif bire bir büyüme gerçekleşmiştir. 2022 yılı üçüncü çeyreğinde Gayri Duru Yetersiz İçi Hasıla (GSYİH), yıllık bazda yüzdelik 3,9 oranında artarken yılın ilk üç çeyreğinde geçen yılın tıpkısı dönemine kıyasla tahaccüm yüzde 6,2 oranında gerçekleşmiştir. Üçüncü çeyrekte almanak büyümenin temel belirleyicisi hizmetler sektörü olurken endüstri sektörünün büyümeye katkısı zayıflayan dış talebin birlikte etkisiyle kapalı düzeyde gerçekleşmiştir. Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin payı artarken, makine-donatı yatırımları ve kesin ihracat katkısının payı yılın ilk üç çeyreğinde sayı farkı almanak büyümenin kısaca yüzdelik 62’sini oluşturmuştur.

Yılın serencam çeyreğine dayalı öncü göstergeler ise zayıflayan dış talebin etkisiyle büyümedeki yavaşlama eğiliminin sürdüğüne meni etmektedir. Sanayi üretimi, ilk teşrin ayında sezon ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak mahiye yüzde 2,4, yıllık bazda ise yüzdelik 3,1 oranında artmıştır. amma velakin, üretim gelişmeleri sektörel düzeyde incelendiğinde, dış satım yoğunluğu oldukça çok ve tipik kendisine erdemli oynaklık sergileyen elektronik beyin, elektronik, optikçi mahsulat ile ayrıksı ulaşım araçları sektörlerinin üretimlerinin aylık bazda erdemli oranda arttığı (sırasıyla yüzde 27,5 ve yüzdelik 53,2), söz konusu iki kesim dışlandığında ise aylık sanayi üretimi artışının yüzdelik 0,7 seviyesinde gerçekleştiği gözlenmiştir. Çeyreklik kendisine ise, Ilk Teşrin ayı itibarıyla dördüncü çeyrekte endüstri üretimi artışı yüzdelik 2,1 oranında gerçekleşirken tipik olarak oynaklık gösteren sektörler dışlandığında sanayi üretimindeki çoğalma yüzde 0,6 ile elan sadık olmuştur.

İmalat sanayi üzerindeki dış irade kaynaklı baskıların bağırsak rica ve sunma kapasitesi üzerindeki etkilerinin şimdilik vabeste düzeyde kaldığı görülmektedir. İktisadi Yönelim Anketi ve PMI kabil sormaca bazlı göstergeler ile değişik erdemli frekanslı veriler kazançlı faaliyette ivme kaybının bitmeme ettiğine belen etmektedir. İmalat uran firmalarının kayıtlı çöz ve dış meydan siparişleri ile geleceğe müteveccih ısmarlama beklentilerine bakıldığında sonuç çeyrekte dış satım siparişi beklentilerindeki azalışın yavaşlamakla birlikte sürdüğü, çöz çevre siparişi beklentilerinin ise ufki seyrettiği görülmektedir. Bu çerçevede, dış talepteki zayıflamaya karşın iç talebin nispeten daha ılımlı seyrettiği gözlenmektedir. Fiilen, teşrinievvel ayında tertipsiz mir cirim endeksi mahiye bazda yüzde 1,4 oranında artarken teşrinisani ayı bakımından sonuç çeyrekte kartla yapılan harcamalardaki artma eğilimi sürmüştür. Öte yandan, firmaların geleceğe dayalı yatırım ve istihdam beklentileri serencam çeyrekte sadık tıpkısı miktarda gerilemiştir.

Mevsimsellikten arındırılmış istihdam ilk teşrin ayında aylık bazda yüzde 0,7, çeyreklik bazda ise yüzdelik 1 oranında artmıştır. Ekim ayında mevsimsellikten arındırılmış işgücüne katılım oranı ise tıpkısı önceki ayak tabanı bakarak 0,4 puan artarak yüzdelik 53,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde istihdamdaki artışa karşın işgücüne katılımdaki yükselişin etkisiyle mevsimsellikten arındırılmış bütün aylaklık oranı, bire bir önceki taban bakarak 0,1 fakül artarak yüzde 10,2 seviyesine ulaşmıştır. Sormaca göstergeleri ve efdal frekanslı veriler istihdamdaki artma eğiliminin yavaşlamakla alay malay korunduğuna meni etmektedir. Sair taraftan, istihdam kazanımları analog ekonomilere bakarak salgın sonrası dönme incelendiğinde henüz müspet seyretmektedir. Alelhusus istihdam artışına katkı veren sektörler dikkate alındığında nema dinamiklerinin strüktürel kazanımlarla desteklenmekte olduğu görülmektedir.

Enerji ve zer ithalatındaki yüksek tempo cari işler dengesini inatçı etkilemeye bitmeme etmektedir. Akan işlemler dengesi ekim ayında 0,4 bilyon MEMLUK doları kemiksiz verirken, yıllıklandırılmış akan yalınlık 4,5 milyar KUL doları artışla 43,5 bilyon KÖLE doları seviyesinde gerçekleşmiştir. Teşrinisani ayına ilgili eğreti dış tecim verileri mevsimsellikten arındırılmış namına ihracat ve ithalatın maaş bazda artım kaydederek aynı esbak ayda gerçekleşen düşüşü kısmen telafi ettiğine meni etmektedir. Dış tecim açığı, görece efdal seviyelerini koruyucu enerji ve zer ithalatının da etkisiyle kasım ayında 8,8 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Dış ticaret açığında erke özellikle kalkışmak üzere emtia fiyatlarındaki yüksek seviyeler ve kızıl ithalatındaki ivmelenme kaynaklı gözlenen yükselişe rağmen bakım gelirlerinde süregelen artma eğilimi cari amal dengesini desteklemeyi sürdürmektedir. Turizmin cari amal dengesine beklentileri aşan güçlü katkısı bitmeme etmektedir. Bunun yanı sıra, erke fiyatlarındaki efdal düzey ve esas ihracat pazarlarının resesyona giriş olasılığı akan yük üzerindeki riskleri deli dolu tutmaktadır. Cari işler dengesinin sürdürülebilir seviyelerde sürekli ayla gelmesi, karşılık istikrarı için ehemmiyet genişlik etmektedir” ifadeleri vadi aldı.

Para politikası

özette para politikasıyla ilgili birlikte “Servet politikası duruşu, para şişkinliği görünümüne müteveccih risklerin kaynağına, kalıcılığına ve para politikası ile hangi ölçüde arama altına alınabileceğine dair değerlendirmeler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla sürdürülebilir kıymet istikrarı hedefine ulaşılması odağında belirlenecektir.

Servet politikasında sürdürülebilir karşılık istikrarı hedefi doğrultusunda mali istikrara müteveccih riskleri birlikte gözeten liralaşma odaklı aynı yaklaşım sergilenmeye bitmeme edilecektir. Kredilerin tahaccüm hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına makul şekilde ekonomik elektrik ile buluşması yakından izlem edilmektedir.

Asamble, akçasal nakil mekanizmasının etkinliğini destekleyecek araçlarını kararlılıkla kullanmaya devam edecek ve fonlama kanalları ilkin başlamak amacıyla kamu politika dil setini liralaşma hedefleriyle ahenktar arkaç getirecektir. Uygulanacak politikalar açıklık ayında açıklanacak olan 2023 Yılı Servet ve Kırat Politikası metninde şümullü kendisine zar edilecektir.

Asamble, sürdürülebilir eşit istikrarı ve mali istikrarın güçlendirilmesi amacıyla atılan ve kararlılıkla muteber adımlar ile birlikte, global sulh ortamının yeniden üretim edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngörmektedir. Azalan dış talebin bütün dilek koşulları ve istihsal üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir.

Küresel büyümeye müteveccih belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin henüz da arttığı benzeri dönemde uran üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artım trendinin sürdürülmesi ile arz ve yatırım kapasitesindeki yapısal kazanımların sürekliliği açısından finansal koşulların destekleyici olması nazik ehemmiyet genişlik etmektedir. Bu çerçevede Asamble, politika faizinin sabit tutulmasına değişmeyen vermiştir. Kurul, bulunan siyaset faizinin küresel talebe ilgilendiren artan riskleri dikkate alarak yeterli düzeyde olduğunu değerlendirmiştir.

Kıymet istikrarının sürdürülebilir bir şekilde kurumsallaşması için TCMB’nin tam yöntem araçlarında sürekli ve güçlendirilmiş liralaşmayı isteklendirme fail geniş kapsamlı tıpkı siyasa çerçevesi gözden nakil süreci devam etmektedir. Bu süreçte, siyaset araçlarının Türk lirası tevdiat gelişiminin desteklenmesi, APİ fonlamasının güvence yapısında Türk lirası cinsi varlıkların artırılması, dünyalık takası (swap) miktarının kademeli şekilde azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılmaktadır.

Değerlendirme süreçleri tamamlanan cesaret, garanti ve akışkanlık siyasa adımları mal politikası aktarım mekanizmasının etkinliğinin güçlendirilmesi amacıyla kullanılmaya devam edilecektir. Tafsilatlı vadeli, çakılı getirili ve Türk lirası varlıklara talebin terfian ürem eğrisinin akçasal aktarımın etkinliği yönündeki seyri yakından izlenmektedir. Kurul, kredilerin nema hızıyla gelişigüzel, hedefli alanlarda ilerleme kazanımları sağlayıcı kredilerin finansman maliyetlerinin birlikte aktarımın korunmasını sağlayacak şekilde gelişimini gözetecektir.

Bu çerçevede, Türk lirası likiditesinde ve dağılımında yaşanan gelişmelerin mevduat ve itimat fiyatlamaları üzerindeki etkileri, döviz kurundaki gelişmelerin pahalılık üzerindeki etkileri, düzem korumalı mevduat ürünlerine yönelik gelişmelerin aksi servet ikamesi, döviz piyasalarının derinliği ve istikrarı ve fiyat istikrarı üzerindeki etkileri analiz edilmekte ve muktezi siyaset tedbirleri oluşturulmaya bitmeme edilmektedir.

TCMB, fiyat istikrarı anne amacı doğrultusunda enflasyonda temelli düşüşe meni eden ateş parçası göstergeler oluşana ve mutedil vadeli yüzdelik 5 hedefine ulaşıncaya büyüklüğünde elindeki birlik araçları Liralaşma Stratejisi çerçevesinde kararlılıkla kullanmaya devam edecektir.

Fiyatlar umumi düzeyinde sağlanacak denge, talih risk primlerindeki düşüş, pahal para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artma eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin temelli kendisine gerilemesi marifetiyle makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, istihsal ve istihdam artışının metin ve sürdürülebilir aynı şekilde devamı amacıyla akıllıca destek oluşacaktır.

Asamble, kıymet istikrarının sağlanması amacıyla, güçlü aynı siyasa koordinasyonuyla eksiksiz paydaşları içeren bütüncül tıpkı makro siyasa bileşimi oluşturulmasını desteklemektedir.

Asamble, kararlarını slayt, öngörülebilir ve selen odaklı tıpkı çerçevede almaya devam edecektir” denildi. – İSTANBUL