Tunceli’nin Pertek ilçesi Tozkoparan köyündeki höyükte bitmeme eden kurtarma kazılarında mimari kalıntılar ile çanak ve çömlek parçaları ortaya çıkarıldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle güzeşte sene Tozkoparan köyündeki höyükte başlatılan kazı bilimsel kazılar, bu sene bile eskimemiş buluntulara ulaşılması üzere devam ediyor.

Tunceli Müzesi Müdürü Kenan Öncel’in başkanlığında ölçülü hafriyat çalışmalarına Düzce, Erzurum, Diyarbakır ve Çorum illerindeki çeşitli üniversitelerden akademisyenler müşavirlik yapıyor.

Haftanın makul günlerinde yapılan çalışmalarda müze personeli arkeolog Bağımsız Delimsirek ve beraberindeki görüşme tarihçisi, mimar, stajyer mektepli ve civar sakinlerinden oluşan 15 kişilik grup fariza alıyor.

Kentte 1968 yılından sonradan ilk defa bilimsel metotlar kullanılarak sabık yıl başlatılan kazıda görevli ekipler, tarihi dokuya engel yontmak üzere çalışmalarını titizce yürütüyor.

Fırça, çapa ve türlü aletler sebebiyle müteharrik kazı ekibi, Tozkoparan Höyüğü’nde binlerce almanak olduğu değerlendirilen mimarlık kalıntıların beraberinde obsidiyen ve efsanevi kemikleri ile çanak ve çömlek parçalarına ulaştı.

“Höyükte ne kültürlerin künde edildiğini belirlemeye çalışıyoruz”

Kazının ilmî danışmanlığını üstlenen Düzce Üniversitesi Bilgelik- Yazın Fakültesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Mısır Yasemini Yılmayan, AA muhabirine, Tunceli’nin arkeolojik açısından yüce tıpkısı düzlük olduğunu söyledi.

Kentte yaptıkları satıh araştırmaları sırasında Tozkoparan Höyüğü’nü tespit ettiklerini dile getiren Yılmayan, höyüğün birinci merhale kazı bilimsel sit alanı zar edildiğini ve korunmaya alındığını belirtti.

Höyüğün tahribata uğraması zımnında 2021’dahi kurtarma kazısına başladıklarını hatırlatan Yılmayan, şöyle konuştu:

“Hedefimiz alelumum höyüğün sınırlarını tespit etmek üzerine kuruluyor ve stratigrafi olarak bu höyükte hangi kültürlerin sahne edildiğini belirlemeye çalışıyoruz. Yüzey araştırmalarından gerçekte bu höyüğün bir iki miktarda paleolitik olabilecek bakaya vardı ama çok güvenli değiliz. Onun dışında neolitik, kalkolitik çağ ve İlk Bronz Çağı’na ait kalıntılar olduğuna dayalı izler bulmuştuk ama elbette ki yüzey araştırmaları herhangi bir ahit bizim için tıpkı soru işareti, o yüzden muhakkak hafriyat yapılması gerekiyor.”

Yılmaz, höyükte yapılan kazıların kesim için önemine değinerek, ” Maşrık Rum Bölgesi’nde alelhusus abece öncesi dönemlere ilişkin hafriyat sayısı haddinden fazla bir iki. Bura Mezopotamya ve Kafkasya kültürleriyle bağlantılı geçiş noktası ve çalışmalarımızda bu bağlantıyı da kurmayı hedefliyoruz.” ifadelerini kullandı.

“Bastırık duvarlar olması bize abidevi çatı olduğunu düşündürüyor”

Kazı çalışmalarını bu sene höyüğün aşağı kısmına yoğunlaştırdıklarını nâkil Yılmayan, “Kestirmece 12 metre uzunluğunda ve 10 metre kadar tıpkısı alanda çalışmaya başladık. Kazıda bizi şaşırtıcı mimari bakaya açığa imdi, çokça geniş duvarlarla alın karşıyayız. Gravite duvarlar olması bunun bize anıtsal yapı olduğunu düşündürüyor. Ama tabii kim bölgenin coğrafyasını düşündüğümüzde ısı yalıtımı için dahi olanaklı. Çokça sayıda cidar var ve bunların bire bir mekan kompleksine ilişik olduğunu düşünüyoruz, çalışmalarımızı bunu ayırt etmeye odakladık.” dedi.

Kazı heyeti üyesi olan Eti Üniversitesi Dr. Arş. Gör. Mehmet Saz Şairi Özbudak üstelik höyükte İlk Tunç Çağı dönemine ilgilendiren olduğunu düşündükleri verirlerle karşılaştıklarını dile getirdi.

Höyükte buldukları çanak ve çömlekçilik parçalarının Karaz kültürüyle birlik gösterdiğine belen eden Özbudak, “Bununla Birlikte Mezopotamya kültürlerinin dahi burayı etkilediğini çanak ve çömlekçilik verileri üzerinden okuyabiliyoruz. Antrparantez höyükte haddinden fazla sayıda hayvan kemikleri, görmek taşı ve obsidyenden işlenmiş aygıt artıklarıyla karşılaştık. Çömlekçilik ve çömleklerde bizi genişlik çok şaşırtan özdek peynir kabı adını verdiğimiz ve üzerinde haddinden fazla mapushane bulunan kapların varlığı oldu.” diye konuştu.