Mevsimsel tarım işçileri, Türkiye’nin ciharıyek yanında karşı teri dökerek üretime yardım sağlıyor.

Tarım ve hayvancılıkta büyüklük ekonomisine kebir katkıda mevcut Doğu ve Güneydoğu Küçük Asya kentleri, herif gücüyle bile üretime bindi veriyor.

Tarım alanlarının büyüklüğü açısından Konya ve Ankara’dan bilahare üçüncü tam yer düzlük Şanlıurfa’birlikte birlikte bazı aileler geçimlerini memleketinde sağlarken, çokça sayıda ocak de evlerini geride bırakıp Adana’dan Konya’ya, Mersin Ağacı’den Kargaşa’ya, İzmir’den Sakarya’ya, Kütahya’dan Bursa’ya büyüklüğünde Türkiye’nin dört bir köşesine giderek tarla ve bahçelerde çalışıyor.

Gittikleri yerlerde iğ, yerfıstığı, soğan, sarımsak, kayısı, karpuz, şeker pancarı, kumpir, çilek, biber, fasulye, gündöndü, domates, elma, üzüm ve fındık kabil ürünlerin hasat yahut çapalama işlerini fail işçiler, kurdukları çadırlarda site yaşamı ve teknolojiden uzak sürmek zorunda kalıyor.

Televizyon ve radyoyu kendileri amacıyla çok şiddetli gören tarım işçilerinin bu dirim koşullarından çocukları da etkileniyor. Kavurucu sıcak altında günde bazen 12 saat hizmet etmek zorunda mütezayit ekincilik işçileri, gittikleri yerlerdeki işlerini tamamladıktan sonra site değiştirerek mevsimine göre ikinci, antrparantez üçüncü ürünün hasadına katılıyor.

Her sene ev ayından itibaren başladıkları yolculukta ilk durakları Çukurova olan ekincilik işçileri, burada seralarda ve karpuz fidesi ekiminde çalışıyor, ardından yerfıstığı hasadı amacıyla Osmaniye’ye, soğan hasadı için Amik Ovası’na, hububat, çükündür, nohut ve patates hasadı amacıyla İç Anadolu’ya, domates hasadı üzere Ege’ye, kayısı hasadı üzere Malatya’ya peşi sıra fındık hasadı amacıyla Karadeniz’e gidiyor.

Sabahın önceki ışıklarıyla çadırlarından çıkıp tarlaların yolunu markajcı ekincilik işçilerine, alelumum çocukları dahi haremlik ediyor. Gittikleri bölgelerde çadır yahut konteynerlerde küsurat işçilerin ağızlarından çıkan ortak alay ise “Ekmek parası amacıyla” oluyor.

Tarım işçileri, serencam yıllarda Antalya ve Mersin’e de seralarda gitmek üzere gidiyor.

“Türkiye’birlikte 2 milyona andıran sezonluk gezgin tarım işçisi var”

Harran Üniversitesi Selen Literatür Fakültesi Coğrafya Bölümü Lehçe Coğrafya Ana Fen Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Nokta, AA muhabirine, mevsimsel tarım işçiliği ve barhana üstüne mufassal yıllardır akademik çalışmalar yürüttüğünü söyledi.

Dünya genelinde ekincilik sektöründe 1,1 milyar kişinin iş gücüne gerekseme duyulduğunu, bunun 450 milyonunun sezonluk tarım işçisi gücünden karşılandığını belirten Puan, “Türkiye’birlikte istihdam edilen kestirmece 32 milyon kişiden 5-6 milyonu tarım sektöründe düzlük almaktadır. Bunun 2 milyona yakınını ise mevsimsel gezgin tarım işçileri oluşturuyor.” dedi.

Nokta, sezonluk gezici ekincilik işçilerinin zat içlerinde iki gruba ayrıldığını dile getirerek, “Biri mahalli anlamda, yani zat yöresinde amma evini terk ederek zamanının iri ayrımsız kısmını tarımda, çalışacağı tarlada geçirenler. Diğeri ise ailesiyle toprak dışına çıkanlar ki bu kebir ayrımsız sayıdadır. Yılın 5 ila 8 ayını özlük evleri ve illeri dışında kılmak üzere yola çıkarlar. Takkadak benzeri yöreye bile gitmezler canlı bir yaşam sürdürürler. Söz Gelişi Malatya’ya kayısıya henüz sonra Karadeniz’e fındığa, İç Anadolu’de şekerpancarına, Çukurova’de pamuğa, Akdeniz’dahi narenciyeye, Ege’bile ise üzüme masraflar. Yani yılın az daha balaban bir kısmını öz dirim alanları dışında geçirirler.” diye niteleyerek konuştu.

Sezonluk seyyar tarım işçilerinin seçme yıl okullar kapanmadan tam sülale fertleriyle bulundukları yeri metrukiyet ettiklerini belirten Nokta, şöyle bitmeme etti:

“O nedenle elimizde sayıya ilgilendiren kesin tıpkı bilgi bulunmamaktadır fakat pandemiyle birlikte sayıya kısmen ulaşılmış durumdadır. 2020’üstelik mülk dışına çıkmak zorunda küsurat mevsimlik tarım işçileri pandemiden muaf tutuldu ve izin alarak il dışına çıktılar. Bu açıdan bakıldığında da benzeri azalma oldu, yani erinçsiz olanlar o anda Kovid-19 olanlar tıpkısı kısmı gidemedi ama buna karşın 2020’da resmi cevaz alarak Şanlıurfa dışına çıkan karı sayısı 27 bin civarındadır. Kamu ev fertleri dahil edildiğinde ortaya sâdır tabela 160-170 bin tarım işçisine mukabele ediyor. Şanlıurfa’üstelik kül sülale fertleri karışma edildiğinde hep sayının 300 bin olduğunu söyleyebiliriz.”

“Mobilite tıpkısı yaşamdan bahsediyoruz”

Prof. Dr. Benek, Türkiye genelinde mevsimsel ekincilik işçisi konusunda kamera ve donör bölgelerin örtüsüz ortaya çıktığını dile getirerek şunları söyledi:

“Yer çok Şarki ve Güneydoğu Küçük Asya bölgeleri, özelikle Güneydoğu illeri yer aşkın sezonluk ekincilik işçisinin olduğu toprak namına karşımıza çıkıyor. Kısmen İç Anadolu Bölgesi’nde üstelik olduğunu söyleyebiliriz. Mevsimlik ekincilik işçisi düz bölgeler ise Karadeniz fındık, İç Rum şekerpancarı, Çukurova cehre ve ayrıksı sebzeler, Ege’üstelik üzüm gibi ürünler… Barhana veren ve düzlük bölgelerde böyle bir mobilizasyon var. Yani mobilite tıpkı yaşamdan bahsediyoruz. Kaslı ülkelerde sezonluk ekincilik işçisi mobilizasyona geçe haddinden fazla sert ve kesin aynı şekilde ayrıntılar karışma edilmez amma Türkiye’birlikte haddinden fazla engelsiz ve açık benzeri şekilde ev fertleri kâffesi dahil edilir. Yani henüz kapanmadan ayrıntılar okuldan alınır ve yollara düşülür.

Dolayısıyla Türkiye’üstelik 5-6 milyon kişi ekincilik sektöründe çalışırken, hem mahalli hem seyyah adına bakıldığında 2 milyona yakın tıpkısı mevsimlik ekincilik işçisi verisi var. Bu anlamda dikkati çeken ülke birlikte Şanlıurfa’dır. Şanlıurfa’nın bu büyüklüğünde faziletli olması siftinlik düşündürücüdür. Zira tarım potansiyelinin en yüksek olduğu illerden biri.”

Seyyar ekincilik işçilerinin himmet takvimi

Çoğunluğu Şanlıurfa’dan tutmak için Güneydoğu’dan Türkiye’nin dört bir yanına çalışmaya revan turist ekincilik işçileri, cümle yılı neredeyse memleketlerinin dışında çalışarak geçiriyor.

Şanlıurfa, Mardin, Şırnak ve Diyarbakır ile Trakya bölgesi dışardan mevsimsel ekincilik işçisi göçü almazken, bu illerden Türkiye’nin ciharıyek yanına iştirakçi gidiyor.

Gezmen ekincilik işçilerinin say takvimi ise şöyle:

Karı: Lamba Karpuzu fidesi ekimi (Adana)

Şubat: Brokoli, Karnabahar (İzmir)

Mart: Erik (Sazak)

Nisan: Şeftali, çilek (Mersin), soğan (Hatay), turp (Osmaniye), erik (Manisa), şeker pancarı çapa işlemi (Kırşehir), domates-hıyar (Adana), domates, kapya biber, çilek, turşuluk biber (Çanakkale)

Mayıs: Lamba Karpuzu, kumpir, soğan, şeftali (Adana), soğan (Osmaniye), kiraz (Manisa), çükündür çapalama ve söküm (Erzincan-Yozgat), kiraz (Çanakkale), kiraz, şeftali (Balıkesir), fasulye (Bursa)

Haziran: Gün Çiçeği, sarımsak, pancar (Aksaray), kiraz (Adana), sarıerik, lamba karpuzu, kavun (Sazak), enginar (Sakarya), kayısı (Manisa), sarıerik, karpuz (Iğdır), şeftali, elma (Çanakkale), domates ve görgüsüz (Bilecik), biber, bezelye, soğan (Bursa), sarımsak (Aksaray), soğan, sarımsak (Gaziantep)

Orak Ayı: Sarıerik (Malatya), tahıl (Konya), göveri ve yemiş (Afyonkarahisar), üzüm (Mersin), süt mısırı, soğan (Sakarya), domates, biber (İzmir), domates, şeftali (Manisa), domates (Bitlis), biber, karpuz, marul, şeftali (Bilecik), domates, kumpir (Bursa), kiraz, bezelye (Afyonkarahisar) sarımsak (Kahramanmaraş), sarıerik (Elazığ)

Ağustos: Fasulye, pancar (Karaman), turunçgiller (Adana-Mersin Ağacı), fındık (Sakarya-Düzce-Samsun-Giresun-Kalabalık-Trabzon), üzüm (Manisa), gündöndü, domates (Kayseri), nohut, ayçiçeği, soğan, şeker hastalığı pancarı (Yozgat), kumpir ve soğan (Amasya), karpuz-kavun (Muş), nohut (Kütahya), elma, badem, domates, biber (Balıkesir), haşhaş (Eskişehir), ayçiçeği (Bursa), arık fasulye (Konya), tohumluk ve eğlencelik günâşık (Aksaray), fasulye (Karaman), domates (Kahramanmaraş), biber (Gaziantep), biber (Kilis), domates (Elazığ), görgüsüz, soğan, domates (Ankara)

Eylül: Günâşık (Ağrı), patates (Sivas), patates, elma, fasulye (Niğde), patates (Nevşehir), şekerpancarı ve nohut (Muş), şekerpancarı, kuru fasulye (Bitlis), darı, pancar, günebakan (Kütahya), Ceviz (Balıkesir), pancar, domates (Eskişehir), ufuk gündöndü (Konya), biber (Kahramanmaraş), Antep Fıstığı (Gaziantep-Adıyaman), badem (Adıyaman)

Ilk Teşrin: Zeytin (Sazak-Manisa-Çanakkale), marul, pırasa (Osmaniye), beyaz zehir helvacı kabağı (Sakarya), şekerpancarı (Sakarya), genç fasulye (İzmir), şeker pancarı (Sivas), gün çiçeği (Muş), kumpir (Ekim), mısır, ayçiçeği, soğan, kumpir, balkabağı (Eskişehir), çükündür (Bursa- Konya-Aksaray-Karaman), nar (Adıyaman)

Kasım: Turp (Osmaniye), al gözleme (İzmir), şeker pancarı (Nevşehir), zeytin (Balıkesir), mısır (Konya), Japon Hurması (Adıyaman)

Fasıla: Yeregeçen (Hatay), marul, pırasa (Osmaniye), pırasa (İzmir), çilek (Kültürlü), marul antik altı (Bilecik)