Koza toplayıcıları çam fıstığı üzere “sırıklı” mesaide

Sonbahar mevsiminde Bergama’nın Kozalak Yaylası’ndaki ormanlık alanda emek yapan fıstık çamı toplayıcıları, basak kullanarak ve ellerindeki sırıklarla yüksekliği 30 metreyi bulan ağaçlara tırmanıp kozalakları topluyor.

Çam fıstığı üretiminin ciddi olduğu Kozalak Yaylası’ndaki 113 bin dekar alanı şamil yüzyıllık çam ağaçları, 16 mahallenin kavil kaynağını oluşturuyor.

Çam kozalaklarının yeşilden kahverengiye dönüşüyle yaylada hasat telaşı yaşanıyor. Boyları 30 metreyi bulan ağaçlara basak kullanarak ve sırıklarla tırmanan toplayıcılar, ağaçtan düşüp sakatlanma evet de ölme riskini hücre alarak işlerini sürdürüyor.

Dallarda kozalak bırakmamak üzere büyük çekişme veren toplayıcılar, ağaçtan tedenni riskine rağmen ayaklarını bastıkları dalları titizce seçiyor. Metrelerce yükseklikteki çamların üzerinde adeta tıpkı cambaz kabil ilerleyici toplayıcılar, kozalakları çınar ağacından yapılan “keye” adını verdikleri 3-4 metre uzunluktaki ucu çengelli sırıkları kullanarak yere düşürüyor.

Kozalaklar henüz sonra üreticiler vasıtasıyla çuvallara konulup depolara taşınıyor. Yaz dönemine kadar depoda bekletilen, peşi sıra güneşte kurutulan kozalakların içindeki “küner” adı verilen fıstığın kabuklu tıngır, gelberi ve keser yardımıyla çıkarılıyor. Küner içindeki fıstık ise işletmelerde ayıklanıyor.

Çam fıstığının rekoltesi, “Gün Batısı çam nesil böceği” adı da sunulan leptoglossus occidentalis zararlısının çalışkan olması zımnında 2009’dan bu yana düşerken, işin zorluğu ve konuşu getirisinin az olması dolayısıyla toplayıcılık gençler yoluyla tercih edilmiyor. Yaş ortalamaları 40’ın üstünde olan bölgedeki çam fıstığı toplayıcıları, atiklik ve ciddi isteyen mesleklerini ilerleyen yaşlarına rağmen sürdürüyor.

Verim yüzde 10’a geriledi

Göbeller Mahallesi Muhtarı ve çam fıstığı toplayıcısı 53 yaşındaki Ertan Akva, AA muhabirine, kuşaklardır bu ürünü yetiştirdiklerini, hasadın çok yumruk ve riskli olduğunu anlattı.

Haddinden Fazla sayıda arkadaşlarını ağaçtan sukut sonucu kaybettiklerini anlatan Kuvvetli, “Ego bu işi çok ongun özne birisiydim, üç kere düştüm, bacak bileğimi ve kolumu kırdım. Ama gine üstelik bizim işimiz bu, bayıla bayıla yapıyoruz.” dedi.

Sağlam, 2009’dan bu yana ağaçlara beis veren böcek türü dolayısıyla verimde etki yaşadıklarını aktararak, şunları dile getirdi:

“Şu anda zir yukarı verim yüzde 10’a büyüklüğünde düştü. Haddinden Fazla araştırma oldu onun için, böcek istilasına uğradık. Bambaşka canlılara bile kötülük verebileceği için ilaçlama yapılamıyor. Bu konuda tedirginiz ve sözleşme sıkıntısından çevre daima barhana veriyoruz.”

5,5 milyon teklik destek

İzmir İl Tarım ve Orman Müdürü Mustafa Ilgi dahi kent genelinde 113 bin dekarı Bergama’de başlamak üzere 120 bin dekar alanda çam fıstığı üretimi yapıldığını söyledi.

Bölgede örgensel tarımı desteklediklerini, sabık yıl üreticilere kestirmece 5,5 milyon liralık bindi verildiğini vurgulayan Özen, verimi düşüren zararlı böcekle savaş ve fıstık çamlarının ıslahı üzere de açık kapsamlı mesai yürüttüklerini rapor etti.

Özen, geçen sene fıstık çamı üretiminde randıman düşük kalsa üstelik üreticilerin fiyattan kıvançlı olduğunu belirterek, şöyle konuştu:

“Bu sene üstelik biraz randıman düşüklüğümüz var. Hemen o zararlıdan kaynaklanan bire bir düşüş değil kurak sabık tıpkısı kesim ayrımsız zamanda. Bu sene az daha on paralık yağmur düşmedi bölgeye. Randıman düşüklüğüne karşın kıymet anlamında baktığımız ahit üreticimizi mutlu fail ve doygunluk eden bir üründen bahsediyoruz. Zararlıyla biyolojik boğuşmak zorundayız. Çünkü tıpkı zamanda Kozalak bölgesi içerisinde temiz kovanlarını üstelik barındıran ayrımsız bölgemiz.”

İhracat hedefi 50 milyon dolar

Türkiye’bile 76,3 bin hektar alanda bin 250 ton fıstık çamı üretiliyor. Sunma fazla İzmir, Balıkesir, Muğla, Bursa ve Adana’dahi üretilen çam fıstığının yüzde 85’i ihraç ediliyor.

2021 yılında 34 ülkeye 42,6 milyon dolarlık çam fıstığı ihracatı gerçekleştiren Türkiye, dış satım hedefini bu yıl 50 milyon dolar kendisine belirledi.

Share: