Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mardin İl Koordinasyon Yerleşmiş, Derik’te 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan trafik kazasıyla ait hazırladığı raporda, Cengiz Holding’in bölgedeki tesislerine taşımalık hizmeti veren TIR’ların kurnaz, polis güçleri ve zabıta ekiplerince yapılan denetimlerde taharri edilip edilmediği soruldu. Raporda, “Bu kontroller es geçildiği için şoförler, özgüven patlaması ve kalça tanımamazlıkla, kendilerini domestik halktan yüksek görme cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir” denildi. Rapora atıfta bulunan CHP Yardımcı Milletvekili Özkan Alev, “Araçların yüksek tonajlı olduğu ile dayalı kemiksiz hikmet sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilgili olduğundan periferi polis güçleri, uyanık, belediyeye ilişkin olan zabıtaların bu araçları on paralık arama etmediği ile alakadar elimizde bire bir anlatım var” dedi.

TMMOB Mardin İl Eş Güdüm Kurulu, 21 Ağustos 2022 tarihinde Mazıdağı-Derik yolundaki meydana mevrut ve 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazaya ilişik tetkik raporunu yayımladı. Raporda, Cengiz Holding’e ilgilendiren ETİ Bakır bünyesinde mevcut Mazıdağı Maden Geri Yarar ve Bütünleşmiş Gu¨bre tesislerinden sâdır yoğun tonajlı araçların bu güzergahı kullandığına dikkat çekildi.

Rapora bakarak; kazaya karışan TIR’lardan birinin şoförü ifadesinde yokuşu dokunaklı indiklerini söylemesine karşın görüngü yeri tetkik tutanağında, TIR’lardan birinin rappadak fren sonucu lastiklerinin sürtünmeye dayanamadığı ve işlevsiz arkaç geldiği belirtildi. Raporda, “Araçlarda afralı tafralı fren sistemi bulunmaktadır. Aracın albeni sisteminde aksaklık olduğunda frenler hudayinabit kendisine kilitlenmektedir” denildi.

Araçların maksimum çabukluk sınırına uymadığı belirtilen raporda şunlar kaydedildi:

“Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde belirtilen ivinti sınırlarına göre; hususi angarya nakil araçlarının kentler arası kara yollarında çabukluk sınırı 50 km/s ve yerleşme yeri içerisinde çabukluk sınırı 30 km/s’tir. Buna ilgilendiren foto 6’birlikte görüleceği için, uyarıcı tabela bulunmasına karşın gelişigüzel iki açacak bile bu sınırlara uymamıştır.

Mazıdağı-Derik yolunun Derik kaymakamlık girişi kısmında kat çalışması olduğu, bu çalışmalardan çevre yolun tek şeride düşürüldüğü ve yeterli sayıda uyaran levhanın bulunmadığı gözlemlenmiştir. İlk kaza anından bilahare ilişik kurumların gerekli güvenlik tedbirlerini almadıkları, birinci kazaya ilgili uyaran levhaların olmadığı, trafik akışının kontrolsüz ayrımsız şekilde bitmeme ettiği, ikinci kazayı önleyecek herhangi bir tedbirin alınmadığı ve ait kurumların gereğini yapmadığı görülmektedir. Nedeniyle müspet teferruat ve iz sahibi yerine bizlerin, değerlendirme yapmaktan mavera benzer benzeri durumun tekrarlanmaması amacıyla neler yapabileceğimizi düşünerek bu doğrultuda araştırma yapması, alınabilecek önlemleri ve çözüm önerilerini üstelik tartışması gerekmektedir.”

Raporda yanıtlanmayı bekleyen sorulardan bazıları şöyle sıralandı:

“İlk kazadan sonraları yol trafiğe kapatılıp vacip önlemler sebep alınmamıştır? Kazadan sonraları bozukluk hiçbir kurgu oradan çekilmemiştir?

Mazıdağı’ndan ilçe adına kadar olan meyilli yolun yoğun tonajlı ve ayrımsız o büyüklüğünde üstelik iki canlı araçların frenlerini riske atacağı, önce kazadan bilahare gidiş geliş etkili devam ederken toplanan insanların görüngü yerinden uzaklaştırılması on paralık mi düşünülmemiştir?

“MEKÂN YOLU HASTALIK HAYATA GEÇİRİLMEDİ”

Diyarbakır-Mardin ayrımı Derik ve Mazıdağı yer yolu projesi 2021 yılında onaylanmasına karşın neden lazım icraat yapılmamış ve bu proje hayata geçirilmemiştir? Yıllardır bati tonajlı bu TIR’ların bu şekilde, güpegündüz site merkezinden geçmesine ve anne caddede adeta otobandaymış kabil abat ve aceleci tıpkısı şekilde gitmesine sebep göz yumulmaktadır?

Eti fosfat tesisi taşımalık işi başladığından bu yana, şirketin taşımalık yaptıkları müddet süresince mezun merci ve ilişik kurumlar (bitirmiş gidiş geliş, zabıta gidiş geliş ve gidiş geliş polisi) aracılığıyla yapılan rutin denetimlerde herkesin durdurulduğu saatlerde söz konusu TIR’lar tek durdurulup arama edilmiş midir?

Bu kontroller es geçildiği üzere şoförler özgüven patlaması ve taban tanımamazlıkla kendilerini yerel halktan yüksek müşahede cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir. Yerinde yaptığımız önce incelemelerde, kazadan önceki görülmeyen gidiş geliş tabelalarının ilçe sonrasında bazı yerlere olduğu görülmüştür. ‘Eti Bakır Tesisi’nden sâdır araçların tonaj kontrolleri işlenmiş mıdır?

“CENGİZ HOLDİNG’E TANINAN AYRICALIK MI”

Derik Kaymakamlığı ve Derik İlçe Itimat Amirliği, UKOME (Muvasala Koordinasyon Merkezi) toplantılarında, ilçelerinden bati tonajlı araçlar geçmesine karşın söz konusu toplantılarda illet bulunmayıp kuruntu bildirmemişlerdir? Fikir bildirmemelerinin sebebi, halkımızın üstelik ayrımsız şekilde düşündüğü amacıyla Cengiz Holding’e maruf ayrımsız imtiyaz sebebiyle midir?”

“VESAIT KAÇ TONLA ÇALIŞIYORDU”

CHP Yardımcı Milletvekili Özkan Flama ise zaman yaptığı açıklamada, bu rapora de atıfta bulunarak şunları söyledi:

“Cengiz Holding’in işlettiği Hitit Maden’e, Mehmet Cengiz’e ilgili olan ve burada etkin taşeron firmalar, buradan yük çekmektedirler. Kazayı fail, burada çalışan taşeronlardır. Gözyaşı itibariyle, hele aracın bir tanesi 15 yaşında ve kesme, kamyondan dönme. Başkası ise Fransız malı ve 21 yaşında olan aynı çevirici. Illet ilk kaza yapıldıktan sonra kat kapatılmadı? Kere bariz tutularak ayrıksı araçların geçilmesine faktör oldu. Illet? Zira jandarma, belediye, polis güçleri, polis, bu firmadan çekiniyor. Yolu bile kapatamadığı kanaatine vardık. Şunun altını yemek istiyorum; buradan yüklenen vesait, hangi tonajla gidiyordu? Bire Bir TIR’ın ortalama 25 ton atması gerekirken acaba daha fazla yüklü müydü? Bir aracın freninin patlaması üzere 30 evet da haddinden fazla elan çok yükle gitmesi geçişsiz. Bire Bir, gözyaşı etkisi; iki, atmış olduğu yükün etkisi. Bu araçlar kaç tonla çalışıyordu?”

“ARAÇLARIN FAZILETLI TONAJLI OLDUĞU İLE ALAKALI KEMIKSIZ BİLGİ SAHİBİYİZ”

CHP’li Yalın, bu araçlara tek ceza kesilip kesilmediğini da sorarak şöyle konuştu:

“Daha önce birçok tonla gittiklerine ilişkin ellerinde belge var mı? Daha sonraları kantar fişlerinin değiştirildiği ile ilgilendiren şüphelerimiz var. Bunun hele altını yemek istiyorum. Bu firmaya ilişkin olan araçların geçmişe ait, en azından bir sene boyunca kantar fişlerinin toparlanıp, günde kaç komütatör geçiyorsa bu araçların makul yükle, yani 25-26 titrem ile geçip geçmediklerinin banko taharri edilmesini talep ediyoruz. Araçların faziletkâr tonajlı olduğu ile ilgili kesin hikmet sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilişkin olduğundan kıran polis güçleri, cingöz, belediyeye ilgilendiren olan zabıtaların bu araçları hiç arama etmediği ile alakadar elimizde ayrımsız rapor vardır. Bundan dünya dahi alelhusus bu kazanın meydana vürut şekli, geçmiş kaza olduktan sonra bozukluk yolun kapatılmadığı ile müntesip koskoca bire bir istifham işaretini sizlerle ısınmak istiyorum.”