Afyonkarahisar’birlikte hayvancılıkla uğraşan Necla Eşmen, Ekincilik ve Orman Bakanlığı Zirai Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünden (TAGEM) aldığı destekle camız sayısını artırdı, atlamak tesisi kurdu.
Merkeze tutkun Küçükçobanlı köyünde manda yetiştiriciliği eden 53 yaşındaki Eşmen, 2011’de TAGEM’e “Ahali Elinde Rum Mandası Islah Projesi” kapsamında destek alabilmek amacıyla başvuruda bulundu.
Başvuru su akseptans edilen Eşmen, aldığı 14 bin 115 lira destekle manda sayısını 10’dan 18’e çıkardı, ayrıca besihanesinin yanına vurmak tesisi kurdu. Eşmen, camız sütünden ağmak ve yoğurt yaparak satışından elde ettiği parayla familya bütçesine katkı sağlıyor.
“Kaymağın, ‘Afyon kaymağı’ olabilmesi üzere ilk manda sütünden mamul olması gerekiyor”
Eşmen, AA muhabirine, 2011’dahi TAGEM’den aldığı destekten sonraları manda sütü üretiminin arttığını belirtti.
Hayvan bakımlarında oğlunun bile namına yardım ettiğini aktaran Eşmen, şöyle konuştu:
“Oğlum hayvanlara yemini, samanını veriyor. Ego de sağım yapıyorum. O olmadığı devir onları birlikte ego yapıyorum. Sabık sene oğlum askerdeydi. Hepsini ben yaptım. Bizim bu işlemler çok tahakküm. Buradan kazandığım parayla eş bütçeme da katkı sağlıyorum. 5 kız, 1 oğlum var. Camız sütünden elde ettiğimiz sütlerden konaklamak yapıyoruz. Afyonkarahisar’ın kaymağı meşhurdur. Zahmetli ayrımsız iştir. Kaymağın ‘Afyon kaymağı’ olabilmesi amacıyla akşam sütleri bakır kuşenelere 1,5 litre civarında koyulur. Alçak ateşte 95 dereceye büyüklüğünde ısıtılır. Bu şekilde kaymağın ilk pişirilmesi sağlanır. Kuşeneler olduğu yerde sabaha büyüklüğünde kalır. Sabah oluşan kaymakların etrafı bıçakla çizilerek oluşan yıkılmak tabakasının altındaki benzin alınır. Daha bilahare sabah sağımından gelen sütler esasen aynı tavalara doldurulur ve gine 95 derecede ağırbaşlı ateşte ısıtılır. Isıttığımız sütü olduğu yerde çaput parçalarıyla örterek terletiriz. Akşam Ezanı arabalara konularak soğuk hava deposuna girer, sabaha büyüklüğünde durur. Sabah kaymaklar çizilerek satılır. 3 litre sütten averaj 300 gram yıkılmak elde ediliyor, 36 saat kadar tıpkısı işlemden geçer akçe. Ulaşmak çift pişirimden tamam.”
Sütün terlemesi olayını ise “sütün içinde mevcut akarsu miktarının buharlaşarak azalması” namına anlatan Necla Eşmen, kaymak satışı işini ise eşinin yaptığını kaydetti.
İlerleyen süreçte işini daha bile büyütmek istediğini anlatan Eşmen, “Kestirmece 150 dekarlık tarlamızda buğday, darı, yonca ekiyoruz. Hem rençperlik hem birlikte besicilik yapıyoruz.” dedi.
“Eş çiftçilerimizle övünç ediyoruz”
Tarım ve Orman Bakanlığı Zirai Araştırmalar ve Politikalar (TAGEM) Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Halil Sözmen de Bakanlık namına destek verdikleri kadın ekinci Necla Eşmen ile kıvanma ettiklerini söyledi.
Eşmen’in haddinden fazla iyicene mandalar yetiştirdiğini nâkil Sözmen, “Manda sayısını artırdığını biliyoruz. Manda sayıları Türkiye’üstelik 2011 yılında 85 bin iken 2022 yılında 185 bine çıkmıştır. Bu, hayata geçirdiğimiz proje sayesindedir. Necla Eşmen çiftçimiz bile yeniden bizim projeye dahil olan eş çiftçilerimizden. Daha eski benzin verimleri camız başına yıllık 800 litre iken şu anda ayrımsız mandadan aldıkları yıllık benzin miktarı bin 200 litreye çıkmıştır.” ifadesini kullandı.
